natuurlijke tuin – Centrum voor natuurlijk tuinieren

Nadere kennismaking ecologisch tuinieren

Geplaatst op 18 maart 2018 door Ron

Ecologisch tuinieren

Verwarring is er genoeg en zoals gewoonlijk in Nederland zijn de meningen ernstig verdeeld. Wat is nou eigenlijk ecologisch tuinieren? Grijze wollen sokken, lange wilde haren, ruime gewaden of tuinbroek en een grote verwilderde puinhoop in de tuin zijn zo wat beelden die me te binnen schieten; die heb ik blijkbaar van huis uit meegekregen. Een beeld overigens wat niet helemaal gelogenstraft werd toen ik afgelopen weekend rondliep op de tuinmarkt die in Leuven georganiseerd was door VELT (de Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren). Tegelijkertijd zag ik daar ook heel veel wat niet strookte met dit standaardbeeld.

Gezonde bodem

Ecologisch tuinieren laat zich niet in een labeltje vangen. Maar er zijn wel kenmerken en aandachtspunten te geven die je in elke ecologisch (of natuurlijk) beheerde tuin aantreft. Ten eerste wordt er natuurlijk gifvrij gewerkt. Grote biodiversiteit, aandacht voor de natuurlijke kringloop, geen bestrijding van plagen maar streven naar biologisch evenwicht, zo veel mogelijk hergebruik van middelen en materialen, observeren wat er in je tuin gebeurt en daar je voordeel mee doen, zijn ook belangrijke gezamenlijke kenmerken. Maar waar het allemaal begint is de bodem. Aandacht voor een gezonde bodem met voldoende lucht en vocht en een grote diversiteit aan bodemleven (van wormen tot bodemschimmels) is denk ik het belangrijkste kenmerk van ecologisch verantwoord natuurlijk tuinieren.

Biologische bollen

Stinzenwei op kwekerij de Warande in Laag Keppel

Een prachtig voorbeeld van moderne biologische bedrijfsvoering die niets te maken heeft met het grijze wollen sokken imago trof ik aan op diezelfde eerder genoemde VELT tuinmarkt. John Huiberts, één van de slechts 3! biologische bollenkwekers in Nederland vertelde daar zijn verhaal. Hoe hij met het zorgvuldig verzorgen van de bodem, zonder gif, zonder overbemesting, met gebruik van een speciaal uitgezocht mengsel van groenbemesters, met uitgekiende plant en rooimethodes in staat is prachtige bollen te kweken. Bollen die geen gifstoffen bevatten, die de insectenpopulatie niet vergiftigt en die zelfs als culinaire bijzonderheid in diverse restaurants in Amsterdam worden opgediend. Je laat het wel uit je hoofd om bollen uit de reguliere teelt te eten. Die zitten stikvol met allerlei gifstoffen! En laat dat laatste nu ook gelden voor de bijen en andere insecten die snoepen van het stuifmeel en de honing van al die bollen uit de reguliere teelt die wij in onze tuinen planten! Geen wonder dat de insectenpopulatie de laatste 25 jaar gereduceerd is tot nog maar 25% van wat hij 25 jaar geleden was!

De eetbare siertuin

Geplaatst op 13 juni 2017 door Ron

Eten uit je siertuin, kan dat?

De moestuin wordt steeds populairder. Maar veel mensen staan voor het dilemma van een kleine tuin waarin ze ook nog allerlei andere activiteiten willen doen. Ruimte die ze niet zomaar geheel of gedeeltelijk willen opofferen aan het verbouwen van een beetje groente of fruit.

Maar is de wereld eigenlijk wel zo zwart-wit; is het wel een kwestie van of-of. Misschien dat een klein beetje geschiedenis en gegroeid maatschappelijk perspectief uw gedachten op een ander pad kan zetten.

Nederland hokjesland

Valt het u (nog) op of bent u inmiddels al helemaal opgenomen in onze opgeruimde Nederlandse gewoonte van ‘alles heeft zijn plekje? Geeft niks hoor, we hebben als mens nu eenmaal houvast nodig, heldere kaders in ons leven om ons een beetje prettig in ons vel te voelen. Zelf ben ik eigenlijk pas de laatste 5 jaar heel langzaam omgeturnd van onbewuste naar bewuste hokjesmens. Ik begin steeds meer de grenzen te verleggen van mijn manier van kijken en luisteren naar de wereld om me heen en dat te vertalen naar mijn werk.

Is het u bijvoorbeeld wel eens opgevallen hoe we ons fraaie kikkerlandje hebben opgedeeld en ingericht? We hebben plekken gecreëerd om te wonen, om te werken, om te recreëren en nog een enkel plekje ingericht ‘voor de natuur’. Alles netjes van elkaar gescheiden. In onze steden hebben we dat systeem verfijnd. We hebben woonwijken om te wonen, industrieterreinen om te werken, parken om te recreëren; alles netjes zijn eigen plekje. Op ons platteland doen we hetzelfde. Er zijn dorpen om te wonen, er is boerenland om te werken, er zijn pretparken, campings, jachthavens om te recreëren en er zijn speciale natuurgebiedjes gecreëerd waar ‘de overige natuur’ zijn gang mag gaan (Natuurgebied; niet buiten de paden treden!)

Eten uit je siertuin?

In onze tuintjes zie je dit of-of denken ook overal terug. De standaardtuin bestaat nog bijna altijd uit terrasje, schuurtje, grasveldje, border er omheen met allerlei keurig in de rij geplaatste sierplantjes. Zo er al een moestuintje is, is daar ergens in een onopvallend hoekje een plekje voor gereserveerd. Komen we in een tuincentrum dan wordt dat beeld er nog eens stevig ingehamerd. Alles op zijn plek; een plantje voor hier, een beeldje voor daar, hout voor de standaard blokhut en een buitenkeuken of luxe barbeque voor onder het afdakje van de blokhut. Alles op zijn plek. Eh…, oh ja voor de moestuin is er de meterbak. De zaadjes worden in het voorjaar bij de boodschappen cadeau gedaan door de Albert Heyn.

Doe eens gek!

Met een haag van frambozen kun je een heerlijk luw plekje creëren, uit het zicht en als je in de zomer ligt te zonnen pluk je de zoete frambozen zo vers van de struik. Aardbeienplanten doen het ook fantastisch als bodembedekker. Met een klein beetje zorg pluk je daar op meerdere manieren de vruchten van. En hoe prachtig is de venkelplant met zijn fijne blad, fraaie bloemschermen en heerlijk kruidige zaden die naar anijs smaken.

En wist u dat het door velen zo gehate Zevenblad prima in toom te houden is als je er bijvoorbeeld een Veldbies (Luzula Sylvatica) naast zet? En dat het jonge blad van datzelfde Zevenblad een prima bladgroente is door het als spinazie te eten of door het te verwerken in een heerlijke pesto? En dat de plant prachtige schermbloemen heeft die heel mooi mengen met andere vaste planten en ook nog eens veel nuttige insecten aantrekken?

Een natuur(lijke) tuin ontwerpen, hoe doe je dat?

Geplaatst op 8 mei 2017 door Ron

Ontwerpen en natuur; tegenstrijdig?

Wild, rommelig, modderig, ongestructureerd, zijn zo van die associaties die ik vanuit diverse hoeken op mijn bordje krijg als ik de term natuurtuin laat vallen. De missie van Tuynplan is nu juist om te laten zien dat natuur en architectuur in de tuin heel goed samen kunnen gaan. Het belangrijkste uitgangspunt voor een natuurtuin is het creëren van een zelfstandige natuurlijke kringloop. Probeer daar in ieder geval zo dicht mogelijk bij te komen.De beplanting is gelaagd en divers. Middelen, materialen en planten(resten) worden zoveel mogelijk hergebruikt zodat een gesloten kringloop ontstaat. Weet wat je doet, gebruik de natuur en de natuurlijke processen in je voordeel, heb er respect voor en geef daarmee je tuinontwerp jouw eigen invulling.

Tuin en natuur

Een tuin is geen natuurgebied, laat staan een oerbos. De functie van de tuin is cultuurbepaald. Dus bij het ontwerpen van een natuurtuin of een natuurlijke tuin ga je als ontwerper eerst op zoek naar de juiste uitgangspunten die de basis voor je ontwerp moeten vormen: de wensen van de mensen. Ook bij een natuurtuin gaat het om de kernactiviteit van ontwerpen: verbindingen leggen en verbanden aanbrengen in een mooi ogende en prettig aanvoelende ruimtelijke compositie. Voor de natuurlijke component is het daarbij totaal niet van belang of we met rechte lijnen, rechte vakken of strak geschoren hagen in een formeel kader werken. Of dat de uitstraling veel meer informeel, met vloeiende overgangen, gebogen lijnen en houtwalachtige heesterbeplanting vormgegeven wordt. Het is maar waar de klant om vraagt. Je kunt een ‘strakke rechte vijver’ opmetselen met gasbetonblokken en afwerken met antracietkleurige rechthoekige tegels in een dito bestrating rondom. Of je kunt diezelfde vijver stapelen van hergebruikte oude straattegels of klinkers met muurbeplanting ertussen en situeren langs een graspad dat je eens per maand maait.

Een voorbeeld van formeel ‘natuurlijk’ ontwerp

Op bijgaande ontwerptekening zie je een voorbeeld van een sterk rechtlijnig en functioneel ontwerp. In de uitwerking speelt de natuur echter een grote rol. Een grote diversiteit aan (eetbare) planten, relatief weinig bestrating en diverse lagen beplanting (van bolgewas tot boom) bepalen de uitstraling en het gevoel deze tuin. De gebruikte materialen zijn zelden nieuw. Ergens in huis, schuur of tuin zijn ze ooit opgedoken, zorgvuldig bewaard en eventueel bewerkt om vervolgens opnieuw een plekje in huis of tuin te vinden. Zo creëer je verbinding tussen heden en verleden, tussen tuin en omgeving, tussen ontwerp en natuur, tussen gebruik, plezier en ontspanning. Op de foto van de binnenplaats zie je het misschien wel meest stenige deel van de hele tuin. Ook daar speelt het natuurlijke gevoel de hoofdrol. Een dak van inheemse hoge struiken boven je hoofd en een groene omlijsting met een grote diversiteit aan planten die je in een ‘bosrandvegetatie’ tegen zou kunnen komen. In de kieren van de hergebruikte klinkerbestrating zorgt het mos voor het ‘open plek in het bos-gevoel’.

Tedere pracht

Geplaatst op 22 februari 2017 door Ron

Juist nu: goed kijken

De winter zit nog in onze kleren en als ik nu naar buiten kijk en mijn oren te luisteren leg lijkt het vooral herfst. Het is eind februari. Massaal verlangen we naar het voorjaar; de zon om de winterse kilte en donkerheid uit ons leven te verbannen. Een week of twee geleden al kon ik het niet laten om een paar kruislings groeiende takken uit ons sierpeertje te knippen. Al dik op getooid met bloesemknoppen heb ik ze in huis op de vaas gezet. Terwijl de knoppen buiten nog lekker in hun beschermende omhulsel zitten te wachten op de maartse zon is het voorjaar in huis inmiddels aangebroken. De takken die ik op de vaas heb gezet staan nu volop in de bloei.

Ondertussen kan ik het natuurlijk niet laten om zo ongeveer dagelijks een gang door de tuin te maken op zoek naar andere tekenen dat het voorjaar aanstaande is. Juist nu is het de tijd om volop van de tedere pracht te genieten die deze tijd van het jaar met zich meebrengt. Tussen de inmiddels bruin vergane plantenresten piept het ene bolgewas na het andere uit de grond. Krokussen, Sneeuwklokjes en narcissen kennen en zien we natuurlijk inmiddels allemaal wel. Ondanks hun beperkte omvang vallen ze, zeker als de zon schijnt, best wel op tussen het afgevallen blad. Maar kijkt u alstublieft ook eens wat nauwkeuriger rond. Soms tref je ineens wat anders aan. Zoals deze prachtige vroege Irisjes bijvoorbeeld. Vrij onopvallend maar als je ze eenmaal gezien hebt…..

Maak werk van je wintertuin

Geplaatst op 10 januari 2017 door Ron

Stapelen

Mijn buurman heeft onlangs zijn snoeiafval bij mij over het hek gekieperd! Weest niet bevreesd mensen; ik heb een prima verstandhouding met mijn beide buren. Dit was dan ook in onderlinge afspraak. Hij had zijn wilgen geknot en wilde de takken eigenlijk door de gemeentelijke vuilophaaldienst laten ophalen. Ik heb altijd plannen voor mijn tuin, maar heb niet altijd zomaar het materiaal voorhanden om ze te realiseren. En wilgentakken zijn in mijn natuurlijk opgezette tuin heel erg bruikbaar, vandaar. Een deel van de takken heb ik gebruikt om een takkenril te bouwen op een strategische plek. Zoals je op de foto kunt zien inmiddels aangevuld met een stapelmuurtje. Dat heb ik gebouwd van puin, stenen en klinkers die ik elders in mijn eigen tuin ooit had opgeduikeld. Als je je nu in huis zit te verbijten en graag nog wat in de tuin wilt werken, zijn dit van die dingen die je in deze tijd van het jaar mooi kunt doen.

Onderhoud in de winter

Het was ook volgens het ontwerp wat ik ooit heb gemaakt (ik doe eigenlijk nooit iets zomaar voor de vuist weg) de bedoeling om de moestuin verder uit te breiden. Een aantal wilgentakken heb ik gebruikt om verhoogde bedden te maken. De dunne takken heb ik versnipperd en tussen de bedden verwerkt; natuurlijk en fraai.

Naast dit soort activiteiten is er nog een aantal activiteiten waar zich deze tijd van het jaar uitstekend voor leent. Het snoeien van je appel en perenbomen bijvoorbeeld. Met name de jonge bomen die nog verder in hun vorm begeleid moeten worden zijn nu aan de beurt. Uit de oude bomen haal je nu alleen de dode en eventueel kruisende takken weg. Als je wilt snoeien om fruit te krijgen moet je dat in de zomer (juli/ augustus) doen. Waar deze tijd, zolang het niet vriest, met name geschikt voor is is het plaatsen van heggen en hagen. Nu kun je bij de diverse kwekers voor een gunstige prijs kleine tweejarige struiken en takken kopen met blote wortels. Als je die nu plant heb je vrijwel 100% kans dat ze aanslaan en gaan ze ook meteen het komend voorjaar al lekker aan de groei. Of je nu praat over Meidoorn, Veldesdoorn, Roos, Liguster, Beuk of Haagbeuk; Now is the time!

Meer weten over tuinonderhoud in deze tijd van het jaar? Op 4 februari a.s. verzorgen wij in Lith een boeiende workshop over natuurlijk tuinonderhoud. Je kunt je hiervoor nog aanmelden, er zijn nog een paar plekken vrij: Klik maar eens op deze link.

Een bloemrijk 2017 gewenst? Maak nu je plannen!

Geplaatst op 3 januari 2017 door Ron

Prachtig winterbeeld

Met dit fraaie winterbeeld bij onze voordeur wens ik u natuurlijk allereerst een prachtig bloemrijk 2017 toe. Met dit beeld en diverse fraaie andere plaatjes die ik onlangs schoot in onze tuin kijk ik dankbaar terug op wat 10 jaar Tuynplan ons gebracht heeft.

Maar aangezien ik meer iemand ben van leven in het nu en plannen maken voor morgen gebruik ik juist deze winterperiode om die plannen te bedenken. Als ik dat tot nu toe niet zo had gedaan zou ik u bijgaande foto niet kunnen laten zien!

Plannen voor 2017

Allereerst is daar de ontwikkeling van onze ‘Picknicktuyn’ tot centrum voor natuurlijk tuinieren. Van hieruit gaan wij onze klanten meer en meer ondersteunen in hun eigen tuinplannen. Door middel van workshops, trainingen en lezingen doen wij ons best u op een leuke, boeiende en aanstekelijke manier (verder) te helpen op het pad van natuurlijk tuinieren. Dat begint op 14 januari, 28 januari en 11 februari al met de 3-delige workshop rondom het maken van een adequaat tuinplan U kunt zich daarvoor nog inschrijven, er zijn nog een paar plaatsen vrij. Op 21 januari organiseren we een workshop voor degenen die graag groente en fruit uit eigen tuin willen oogsten op een zo eenvoudige en natuurlijk mogelijke manier; zonder moeilijke vruchtwisseling en zonder spitten! Op 4 februari besteden we in een interactieve workshop aandacht aan het onderhoud van de natuurlijke tuin . Ook voor deze laatste twee workshops kunnen er nog een paar deelnemers bij. Voor alle workshops geldt dat u zich snel een eenvoudig inschrijft door middel van het inschrijfformulier op de website van Tuynplan.

Vanaf 1 maart gaan we van start met ons voorjaarsprogramma. De workshops voor die periode worden de komende weken uitgewerkt. Mocht u zelf nog interessante onderwerpen hebben waarover u graag meer zou willen weten of een workshop over zou willen volgen, schroom dan niet om ons te bellen, te mailen of anderszins te benaderen.

De Picknicktuyn als ontmoetingsplek

Komend jaar wordt onze picknicktuin ook verder ingericht als ontmoetingsplaats voor mensen die gewoon eens een gezellig babbeltje willen maken over tuinieren, wandelen, fietsen en allerlei andere recreatieve bezigheden die met natuur en tuin te maken kunnen hebben. Wandelaars en fietsers vinden er een rustplaats en kunnen er lekker hun boterhammetje oppeuzelen, de moes en fruittuin worden verder ontwikkeld en aangekleed en er zal een groeiend aanbod van producten uit eigen tuin aangeboden worden. Wij houden u op de hoogte! En als u zeker niets wilt missen, abonneert u zich dan op onze nieuwsbrief via het formuliertje in de zijbalk op de website.

Mag het ook gewoon mooi zijn AUB?

Geplaatst op 5 december 2016 door Ron

Boodschap

Bovenstaande foto is het tafereel wat ik zie als ik uit mijn voordeur stap op een vorstige winterse ochtend. De tuin is nog jong, maar ik heb hem bewust zo ontworpen mede omdat ik het gewoon mooi vind. Ik wil er mee laten zien dat natuurlijk tuinieren ook gewoon gestructureerd en mooi kan en mag zijn. Mensen die langs komen wandelen spreken me aan, stellen vragen en maken foto’s. Ook zij vinden het gewoon een mooie tuin.

Hoe intensiever ik me met natuurlijk tuinieren bezig houd hoe vaker ik impliciet en vooral expliciet de boodschap van hel en verdoemenis over me uitgestort krijg. We vernielen onze aarde met de manier waarop we ermee omgaan, ons voedsel is aan alle kanten gemanipuleerd en met gif, kunstmest en hormonen opgefokt. We moeten wel beter met onze omgeving omgaan want we gaan onze eigen ondergang tegemoet.

Gewoon genieten

In de kern is dat natuurlijk allemaal best waar. Alleen merk ik dat ik toch een beetje anders in het leven sta. Stel je alleen maar eens het volgende tafereel voor. Je zit heerlijk in het voorjaarszonnetje onder je bloeiende perenboom. Boven je hoofd zoemt en gonst het; daar wordt keihard gewerkt aan de heerlijke peren die jij straks in het najaar kunt verorberen. Het sap loopt je in gedachten al langs je handen terwijl je je tanden in die zoete lekkernij zet. Jij zit ondertussen heerlijk in de zon een boekje te lezen; leven als God in Frankrijk! Stel je ook eens voor dat je al die bloesempjes met een penseeltje zelf zou moeten bevruchten omdat je anders geen peren krijgt. Insecten kunnen niet leven in en op beton en voor ons is een plekje onder een boom in het veld heel wat prettiger dan onder een parasol op het hete beton. Mijn streven is om het nuttige en het aangename zo veel als maar enigszins mogelijk is met elkaar te verenigen. Ik wil je graag laten zien en ervaren hoe ik dat doe. Onze Picknicktuyn is vrij te bezoeken en ik leg je graag uit wat ik beoog met de rest van de tuin. Mijn boodschap is vooral: gewoon genieten van wat de natuur ons kan brengen; het leven is verrukkelijk! En ook (vrijwel) zonder beton kan een tuin prachtig mooi zijn. Kom, geniet en leer hoe je dat ook in je eigen tuin kunt realiseren.

Zin van het leven? Zin in leven!

Geplaatst op 21 november 2016 door Ron

Belofte

En dan zit je binnen. Het is donkergrijs buiten, het stortregent, het stormt. De bladeren vallen van de bomen, iedere dag wordt korter, het einde nadert. Althans dat gevoel zou je in deze omstandigheden zomaar kunnen bekruipen. Toch, op een enkel klein moment van zwakte na, gebeurt mij dat niet. Hoe kan dat?

Levenslust

De kern van het antwoord zit volgens mij verborgen in de foto hierboven. Lees verder →

Wondertuin!

Geplaatst op 7 november 2016 door Ron

Een wondertuin; wie wil dat niet?

Bewijsmateriaal

Volgens mijn dierbare echtgenote is dat wat wij hebben gecreëerd de afgelopen 3 jaar. Het is inmiddels ruim in november en afgelopen weekend kwam ze blij en verrast als een kind met een bakje vers geplukte rijpe frambozen uit de tuin. Ik had dit voorjaar van een paar in een hoekje weggestopte wortelstokken een leuke haag gemaakt om ons privézitje te omlijsten. Dat die haag uiteindelijk mooi en weelderig zal uitgroeien is geen echt grote verrassing. De verrassing is wel dat dat dit jaar al meteen gebeurd is. Met nog niet al te veel fruit in de zomer, maar wel veel nieuwe uitlopers. En vooral met nu in het najaar aan die uitlopers al behoorlijk wat frambozen die nog afrijpen ook.

Kleurenpracht

Het wonder wat mij ieder jaar weer verrast is Lees verder →

Planten spreken(?)

Geplaatst op 12 juli 2016 door Ron

Pratende planten? Sinds wanneer?

Jij hebt het maar rustig, zei een vriend vanochtend tegen mij, jouw planten praten niet terug! Interessante opmerking en als je het letterlijk neemt is dat natuurlijk zo, althans niet praten zoals wij dat kennen. Tuinieren en met je blote vingers in de zwarte aarde graaien is absoluut een heel rustgevende ervaring. Toch durf ik te beweren dat planten praten. De kunst is alleen om op de juiste manier te luisteren. Ik leer dat met vallen en opstaan. Eén van de dingen die een plant je bijvoorbeeld vertelt is wat er in de bodem aan de hand is. Zo zaait een paardenbloem zich alleen uit als de toplaag van de bodem weinig kalk bevat. Die kalk haalt de plant met zijn lange penwortel uit diepere lagen naar boven. Als de plant afsterft laat hij de kalk in de toplaag achter. Als er tenslotte voldoende calcium naar boven gehaald is verdwijnt de paardenbloem vanzelf. En zo heeft iedere plant zijn eigen verhaal.

Planten voor klanten

In de ruim 10 jaar dat ik nu tuinen ontwerp heb ik steeds beweerd dat ik ‘verhaal in uw tuin’ breng. Daarmee bedoel ik dan dat ik de tuin zodanig probeer te ontwerpen dat u uw wensen, uw leven en uw gevoel voor mooi daarin herkent. Dat me dat in veel gevallen heel aardig gelukt is is natuurlijk prachtig. Maar veel boeiender is uiteindelijk om me bewust te zijn en verder te worden waarom me dat is gelukt. Het besef van wat ik in mijn dagelijks werk eigenlijk echt aan het doen ben speelt daarbij een cruciale rol. Het is namelijk niet alleen zo dat ik naar het verhaal van mijn klanten luister en dat vertaal naar passende plantcombinaties. Ik ben verhalen aan het matchen! Een plant is namelijk veel meer dan alleen een mooi plaatje. Zoals ik in de eerste alinea al aangaf vertelt iedere plant ook zijn eigen verhaal. Als je daar niet naar luistert en die verhalen niet begrijpt kun je nooit een ander verhaal vertellen; kun je geen tuin creëren die het verhaal van de klant weergeeft.